परिवर्तन खबर, काठमाडौँ ।
काठमाडौँ : म एनआरएनए विश्व सम्मेलनको अन्तिम दिन सम्मेलन कक्षमा छिर्दै थिएँ । दुई जना सहभागीको गफ मेरो कानमा पर्यो । दुवै सहभागी बेल्जियमबाट आएका रहेछन् ।
एक जना अलि पाकाचाहिँले भने, “तपाईं र म बेल्जियम बस्न थालेको दश वर्ष भयो होला । त्यहाँ विदेशीसँग काम गर्दा सबै नेपाली हाइहाइ हुने गरी काम गर्छन् । कस्तो व्यवस्थापन गर्न सकेको भनेर मानिसले स्यावासी दिन्छन् । त्यही मान्छे यहाँ चाहिँ किन यति अव्यवस्थित भएको होला । आखिर जति गरे पनि नेपालीको जात जनाइहाले । कस्तो अव्यवस्था !”
दुई जना उभिएरै कुरा गरिहेका थिए । म उनीहरुस्ँग चिनजान गरेर हलभित्र छिरेँ । दिनभर विज्ञहरुका कार्यपत्र प्रस्तुति र टिप्पणी गर्ने अनि एनआरएनएबाट गरिएका अपेक्षा सुनाउने दिन थियो अन्तिम दिन भएकाले । धेरै विज्ञ युवाहरु उत्साहित थिए । केही गर्न सकिन्छ भन्ने देखिन्थ्यो उनीहरुको अनुहार नियाल्दा र आवाज सुन्दा ।
नेपाल सरकारका पदाधिकारीहरु देशमा लगानी गर्नूस्, हामीसँग यो छ, त्यो छ भन्दै थिए । मन्त्री भन्थे हामी ठीक बाटोमै छौँ, साथ दिनूस् । एनआरएनएका भुक्तभोगीहरु भने उनीहरुका आश्वासन र मीठा कुरामा सुनेर भरोसा गर्न सकिएला र भनेर सोच्दै थिए र भन्दै थिए, ‘कामजस्तै कुरा कहिले हुने होला ?एउटा उद्योग खोल्ने उद्यमी वर्षौको अनिर्णयको शिकार भइरहनुपर्छ भने किन यही देश ढुकेर बसिरहन्छ र ? ऊ त व्यापारी हो । पहिले आफुलाई सुधार अनि उद्यमी बोलाऊ ।’
यी दुई चित्र हुन् हामीले एनआरएनहरुलाई हेर्ने दृष्टिकोण, वास्तविकता अनि उनीहरुभित्रको यथार्थको ।
यसपटकको विश्व सम्मेलनमा यसअघिको भन्दा अलि भिन्न अवस्था रह्यो । प्रथम सम्मेलनदेखि नै केही पदमा प्रतिस्पर्धा भए पनि अन्ततः अध्यक्ष चाहिँ निर्विरोध गर्दै आएका एनआरएनहरु यसपटक भने दुई भिन्न समूह बनाएरै चुनावी प्रतिस्पर्धामा उत्रे । राजनीतिक गन्ध पनि अलि बढी नै आएको पाइयो । जातीय आवाज र नारा पनि हलभित्र गुन्जाएमान नभए पनि परिसरभरि छ्याप्छ्याप्ति भयो ।
सम्मेलन व्यवस्थापनमा नेतृत्वले गरेको लापरवाहीका कारण हातहालाहालको अवस्थासमेत आइपर्यो । धनी र गरिबबीचको खाडलको स्पष्ट रेखाचित्र पनि खिच्यो यसपटकको सम्मेलनले । विदेशबाटै कसलाई भोटहाल्न को लैजाने भन्ने निर्धारण गरेरै कतिपय प्रतिनिधिहरु चयन भएको आवाज पनि सुनियो । सबैभन्दा बढी राजनीतिको शिकार भएको र सबैभन्दा बढी सहभागी भएको संयुक्त राज्य अमेरिकका प्रतिस्पर्धीहरुले खासै प्रभाव देखाउन सकेनन् ।
एनआरएनएको इतिहासमा दुई भिन्न धार झैँ लाग्ने गरी प्यानल बनाएर चुनावी प्रतिस्पर्धा गरेको यो पहिलो पटक हो । भन्न जेसुकै भनिए पनि चुनावी प्रचारका बेला र त्यसपछिको प्रतिकृया हेर्दा विगत केही समयदेखिको कसरतको परिणामस्वरुप नै एनआरएनएको अहिलेको समूह देखिएको अनुमान गर्न सकिन्छ ।
खासगरी शेष घले दोस्रो कार्यकालका लागि अध्यक्ष भएपछिका गतिविधिहरुमा आन्तरिक व्यवस्थापन र निर्णय प्रकृयामा सामूहिकताको कमी हुँदै गएको र अध्यक्षात्मक प्रणालीतिर संगठन अघिबढिरहेको विश्लेषण जानकारहरुको रहेको थियो । अधिवेशनमा प्रस्ताव गरिएको विधान संशोधनले पनि त्यस कुराको पुष्टि गर्यो । अध्यक्ष सर्वेसर्वा हुनेगरी विधान संशोधनको प्रस्ताव नै पेश गरे अध्यक्षले । तर, अस्वीकृत हुने अवस्था बनेपछि फिर्ता लिएर मिलाइयो ।
यस्तो अवस्थामा अबको दुई वर्षको एनआरएनएको नेतृत्व गर्ने शीर्षस्थानमा भवन भट्ट पुगेका छन् । रित्तो हात जापान पसेको एउटा युवक त्यहीँ एक सफल उद्यमी बनेर स्थापित भएका भट्ट अनुभवले खारिएका युवा हुन् । विगतमा पनि नेतृत्वमा रहेर काम गरिसकेकाले संघभित्रका गतिविधि, नेतृत्वशैली, नेपालभित्र र बाहिर बस्ने दुवैथरी नेपालीको इच्छा, आकांक्षा र अपेक्षा बुझेका नेता हुन् । युवा भएकाले केही गर्ने जोश र जाँगर पनि छ । आर्थिक रुपमा पछि परेका तर विदेशमा बसेर देश धानिरहेका खाडीको गर्मी र मलेसियाको पेलाइमा परेकाहरुको मर्का र पीडामा कसरी मल्हमपट्टी लगाएर तिनको आवाज र भावनालाई एनआरएनएभित्र समेट्ने हो त्यसको जिम्मा अबका भवनको काँधमा छ ।
पैसा कमाएका व्यवसायी र धनाढ्यहरुको संस्थाको रुपमा छवि बन्दै गएको एनआरएनएलाई कसरी ती सामान्य मानिसको पनि संस्था हो भनेर आश्वस्ता पार्ने, विद्यमान छविमा कसरी सुधार गर्ने, विद्वत वर्गलाई कसरी समेटेर यो संस्थाभित्र बौद्धिक समूह पनि छ भनेर अपनत्व दिलाउने, कसरी तिनलाई संस्थाको छाताभित्र समेट्ने, युवा र महिलालाई नेतृत्वदायी भूमिकामा ल्याएर उनीहरुलाई कसरी माथि उठाउने, दोस्रो पुस्तालाई नेपाल र नेपालीको गौरव र संस्कृतिसँग कसरी घुलमिल गराएर देशभित्रका नागरिक र सरकारले गरेका अपेक्षा पूरा गर्ने, निर्वाचनताका भएको समूहगत भावनालाई कसरी फेरि मूलधारमा फर्काउने र सबैको साझा संस्था हो भन्ने भावना मर्न नदिने यस्ता थुप्रै चुनौती भवनका काँधमा छन् ।
यी बाहेक नेपालको हैसियत बढे मात्र नेपालीको हैसियत विश्वमा बढने हो भन्ने बिर्सने अवस्था छैन । नेपालको सरकार, कर्मचारीतन्त्र, स्वयं एनआएरएनएकै संस्थागत क्षमता र आन्तरिक व्यवस्थापनमा ल्याउनुपर्ने चुस्तता र आधुनिकपन यी सबै भवनका आगामी चुनौती हुन् । यी चुनौती सामना गर्न युवा नेतृत्वमा उदाएका सुदन थापाहरुजस्ताको अहम् भूमिका रहन्छ । यस्ता युवालाई नेतृत्व क्षमता विकास गर्दै देशभित्र पनि अपेक्षालाई यथार्थमा परिणात गर्नका लागि गर्नुपर्ने आन्तरिक व्यवस्थापन र अनुसन्धान गर्न सकियो र त्यसलार्य सांगठनिक कार्यदिशको रुपमा अगाडि बढाइयो भने युवाले नेतृत्व सम्हालेको भिन्न अनुभूति देशभित्र र बाहिर बस्ने नेपालीले गर्न सक्नेछन् । हाम्रो यही शुभकामना भवन भट्टलाई ।
