काठमाडौं, ११ चैत्र
पार्टी मुख्यालय सानेपामा शुक्रवारबाट शुरु भएको कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा आफ्नो छुट्टै प्रस्ताव प्रस्तुत गर्दै नेता प्रकाशमान सिंहले सभापति शेरबहादुर देउवालाई १९ आरोप लगाएका छन् । सिंहले बैठकमा पेश गरेको प्रतिवेदनमा प्रधानमन्त्री पदको हतारो गरेर प्रचण्डसँग मिलेर केपी ओली सरकार ढाल्दा कांग्रेसले चुनाव हार्नु परेको उल्लेख गरेका छन् ।
राष्ट्रियसभा निर्वाचन, प्रतिनिधिको सभामुख/उपसभामुख, राष्ट्रियसभाको अध्यक्ष/उपाध्यक्ष,राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति लगायतका पदमा कांग्रेसले कुनै स्थान नपाउनुलाई पनि स्थानीय तह, प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको पराजयसंगै जोडेर समीक्षा गर्नुपर्नेमा उनको जोड छ ।सिंहले यसपटक कांग्रेसले भोगेको पराजयलाई इतिहासकै लज्जास्पद् हार भनेका छन् ।
‘नेपाली कांग्रेसले भाग लिएको निर्वाचनमा यो स्तरको लज्जास्पद् पराजय विगतमा कहिल्यै भोगेको थिएन । निर्वाचनमा संघीय संसद र प्रदेशसभामा कांग्रेसको कमजोर उपस्थितिको परिणाम सातवटा र केन्द्र कतै पनि कांग्रेसले सरकार बनाउन सक्ने अवस्था छैन । इतिहासमा जनताबाट दुईतिहाई र पटक–पटक बहुमतका साथ जितेको कांग्रेसले कुनै प्रदेशमा त प्रमुख प्रतिपक्षी दलको हैसियतसम्म प्राप्त गर्न सकेन भने एउटा प्रदेशबाहेक संघ र प्रदेशमा एक्लैले महाअभियोग वा अविश्वासको प्रस्ताव राख्न सक्ने वैधानिक हैसियतसम्म कायम गर्न सकेन,’ आफ्नो दस्तावेजमा सिंहले लेखेका छन् ।
सिंहले कांग्रेस जताततै पराजित हुने अवस्था आउनुको प्रस्थानविन्दु तत्कालीन पार्टी सभापति सुशील कोइरालाले संविधान जारी भइसकेपछि राजीनामा दिएर जित्ने कुनै आधार नहुँदा पनि प्रधानमन्त्रीमा प्रतिस्पर्धा गर्नुलाई मानेका छन् ।‘तत्कालीन पार्टी सभापतिले प्रधानमन्त्री पदबाट राजीनामा दिइसकेपछि पार्टीले प्रधानमन्त्री पदमा जित्ने कुनै आधार नहुँदानहुँदै कुन् राजनीतिक एवम् नैतिकताको धरातलबाट सुशील कोइरालाजीलाई पुनः प्रधानमन्त्री पदमा प्रतिस्पर्धा गराइयो?संविधान निर्माणमा नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गरेर जनतामा हाईहाई भएका तत्कालीन सभापतिले प्रधानमन्त्री पदमा पुनः प्रतिस्पर्धा गरेपछि पहिले कमाएको लोकप्रियता कम्युनिष्ट सत्तामा आएपछि शेयर बजार ओरालो लागेजस्तै ह्वात्तै घटेको थियो । कांग्रेस आजको यस दुःखद् घडीमा आइपुग्नका लागि यो दुःखदायी घटना नै प्रस्थानविन्दु थियो,’सिंहले प्रतुत गरेको प्रस्तावमा भनिएको छ ।
देउवामाथि प्रकाशमानका १९ आरोप
१. सिद्धान्त र आदर्शको वास्ता नगरी व्यक्तिगत उग्र–राजनीतिक महत्वकांक्षा र सत्ताकेन्द्रित राजनीतिक चरित्र तथा प्रवृत्तिले पार्टीलाई नै सिद्धान्त र आदर्शबाट विचलित बनाएको ।
२. माओवादी केन्द्रसंग आलोपालो प्रधानमन्त्री बन्ने शर्तमा सत्तामा बसिरहने मनोविज्ञानबाट चितवनमा प्रचण्डको राजनीतिक धरातल बनाइदिन भरतपुर महानगरपालिकामा प्रचण्डपुत्रीलाई मेयरमा जिताउन पार्टी केन्द्रीय कार्यसमितिमा कुनै छलफलसम्म नगरी स्वेच्छाचारी ढंगले आत्मघाति निर्णय गरेको ।
३. पाँच महिनाको भारतीय नाकाबन्दीलाई खेपेर कथित लोकप्रियताको उचाइमा पुगेको अवस्थामा प्रचण्डजस्तो धोकेबाज नेतासंग भर परी ओली सरकारलाई असामयिकरूपमा पतन गराई संसदको तेस्रो दलको हैसियतमा रहेको माओवादी केन्द्रका प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री स्वीकार गरेको ।
(प्रधानमन्त्री पदको हतारो नगरी केहीमहिना मात्र पर्खिएको भए भारतको चर्को आलोचना मात्र गरेर बनेको ओलीको कथित खोक्रो राष्ट्रवाद जनताका बीच उदाङ्गो हुने थियो । हिन्द महासागरमा पानी जहाज कुदाउनेदेखि घरघरमा ग्यास पाइपलाइन र काठमाडौंमा मेट्रो कुदाउने काल्पनिक सपनामा आधारित ओलीको लोकप्रियता ध्वस्त हुने निश्चित थियो ।)
४. निर्वाचनमा वमा गठवन्धनको प्रतिक्रियास्वरूप पर्याप्त गृहकार्य र सोचविचार नगरी लोकतान्त्रिक गठबन्धनको हल्ला मात्र पिटाएको ।
(पार्टी केन्द्रीय कार्यसमितिबाट सहमतिविना कुन सिद्धान्त र सोचको आधारमा मधेशकेन्द्रित दल,फोरमका उपेन्द्र यादव र राजपाका महन्थ ठाकुरलाई हामीले निर्वाचनमा उमेद्वार नै नदिएर गुन लगायौं ?यसको बदलामा उनीहरूबाट हामीले के सहयोग पायौं ?यसरी निर्वाचनमा हामीले सहयोग गरेका दलले राष्ट्रियसभा,राष्ट्रपति निर्वाचन लगायतमा के कति सहयोग पुर्याए ? त्यसैगरी राप्रपासंगको अत्यन्त फितलो सहकार्यले चुनावमा सकारात्मक वा नकाररात्मक के कति सहयोग रह्यो?यो सबैको एकमुष्ट जवाफ पार्टी सभापतिले बैठकलाई दिनुपर्छ कि पर्दैन ?)
५. राष्ट्रवादी शक्ति नेपाली कांग्रेसले संविधानसभाले संविधान जारी गरिसकेपछि त्यसमा असुन्तुष्ट भएर ५ महिनासम्म मानवतावादी भावना र अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको मान्यताविपरीत गएर भारत सरकारले नेपालमा आर्थिक नाकाबन्दी लगाउँदा समेत भारत रिसाएर भोलिको आफ्नो प्रधानमन्त्री पद जोखिममा पर्ला भन्ने मनोविज्ञानबाट नेपाली कांग्रेसले यसलाई नाकाबन्दीसम्म भन्न सकेन,यो कम दुर्भाग्यको कुरा थिएन । यसकै जगमा तथाकथित ओली राष्ट्रवादको नाममा निर्वाचनमा एमालेलाई जिताए भने यसकै पृष्ठभूमिमा कांग्रेसले नराम्रोसंग निर्वाचनमा पराजय भोग्न विवश भयो ।
६. प्रधानन्यायधीशविरूद्ध व्यर्थसंग महाअभियोग लगाउने कुत्सित प्रयास र सर्वोच्च अदालतको निर्णयविरूद्ध केन्द्रीय कार्यसमितिबाट खेद प्रस्ताव नै पारित गरी घोर सैद्धान्तिक विचलन निम्त्याएको ।
७. पार्टीको विधानलाई निर्ममतवरले उलंघन गरी स्वेच्छाचारी, अप्रजातान्त्रिक एवम् अराजक शैलीमा पार्टी सञ्चालन गरेको ।
८. पार्टीको विधानअनुसार २ महिनाभित्र नियुक्त गरिसक्नुपर्ने उपसभापति र महामन्त्रीसहित केन्द्रीय कार्यसमिति र पार्टी विभागहरू दुई वर्ष वितिसक्दा पनि पूर्णता दिन नसकेको ।
९. पार्टी विधानको घोर उलंघन गर्दै टिकट वितरण गर्ने निकाय ‘पार्टी संसदीय समिति‘गठनगरेको ।
(विधानवमोजिम तत्कालीन अवस्थामा ११ सदस्यीय संसदीय समिति गठन गर्न मिल्थ्यो, तर सभापतिले विधानलाई घोर उलंघन गर्दै २४ सदस्यीय समिति गठन गर्नुभयो ।)
१०. निर्वाचन अभियानका क्रममा पार्टीको उमेद्वार पार्टीको चिह्न पाएको निरिह स्वतन्त्र उमेद्वारको रूपमा चुनाव लडेको आम उमेद्वारहरूले महसुस गरेको मैले पाएको छु । निर्वाचन प्रचार/प्रसार र व्यवस्थापन यति कमजोर फितलो थियो कि कुरा राखेर साध्ये नै छैन । निर्वाचनमा स्टार प्रचारक वा निर्वाचन अभियन्ता नै थिएन भन्दा हुन्छ । पार्टीको स्टार प्रचारक हुनुपर्ने पार्टी सभापतिको अलोकप्रियताको कारण अधिकांश उमेद्वारले भोट घट्ने मनोविज्ञानबाट भरसक सभापतिलाई आफ्नो निर्वाचन अभियानमा लैजान नरूचाएको कुरा स्वयम् उम्मेद्वारहरूले मलाई बताउनुभएको छ ।
११. पार्टीका भातृसंस्थाहरूको निर्वाचनमा कुनै प्रभावकारी उपस्थिति नै रहेन । पार्टी नेतृत्वले अस्वाभाविक हस्तक्षेप गरी कर्मकाण्डी शैलीमा महामिहाधिवेशन गराएकोले पञ्चायतकालका वर्गीय संगठनजस्तो निस्प्रभावी हुन पुगेका छन् ।
१२. कांग्रेसभित्र कायम रहेको कथित ६०/४० को भागबण्डालाई समाप्त गरेर सबैलाई समेटेर पार्टीलाई एक बनाएर लग्छु भन्ने अठोटका साथ १३औं महाधिवेशनबाट पार्टी सभापति बन्नुभएका वर्तमान सभापतिले पार्टी सञ्चालनको यो २ वर्षको अवधिमा पार्टीलाई एकतावद्ध बनाएर संगठित बनाउनुको बदला गुटलाई नै प्रश्रय दिएका कारण पार्टी इतिहास कै सबैभन्दा कमजोर स्थितिमा आएको छ ।
१३. पार्टीका कार्यकर्तालाई विभिन्न राजनीतिक नियुक्ति र विभिन्न तहमा टिकट वितरण गर्दा वरिष्ठता,योगदान,योग्यता र क्षमता आदिको कुनै पर्वाह नगरी गुटगत आधारमा आफ्ना निकट व्यक्तिहरूलाई बढी अवसर दिएर इमान्दार र योग्यलाई पाखा लगाइएको छ ।
१४.तीन तहको निर्वाचन सम्पन्न गर्न खेलेको भूमिकाबाहेक सभापति र सभापतिले प्रधानमन्त्रीका हैसियतमा निर्वाह गरेको कार्यसम्पादन र त्यसको शैली तथा उहाँका अभिव्यक्ति आमजनताका बीच व्यापक आलोचनको विषय बन्यो ।
१५.नेपाल प्रहरीको एकजना डीआईजीलाई बढुवा गरेर प्रहरी महानिरीक्षक बनाउने विषयमा पार्टी सभापतिको जुन ढङ्गको रवैया रह्यो त्यसले उहाँको मात्र बदनाम भएन,सिङ्गो पार्टीलाई बदनाम गरेको छ ।
१६. २०७४ असार महिनाको चौथो साता बाढीपीडित निरीक्षण र राहत वितरण गर्न सप्तरी जिल्ला भ्रमणका क्रममा बाढी पीडितलाई सम्बोधन गर्दा अन्य प्रसङ्गमा प्रधानमन्त्रीलाई दिएको ज्ञापनपत्र वाचन गरेर बेइज्यत गरेको
१७. ०७४ असार १८ गते बीबीसीको साझा सवाल कार्यक्रममा प्रधानमन्त्रीका हैसियतमा लज्जास्पद् प्रस्तुति दिएको ।
१८. दुई छिमेकी राष्ट्रसंगको संवेदनशील सम्बन्धलाई ख्यालमा नगरी एउटा गैह्रसरकारी संस्थाको निमन्त्रणा दक्षिण भारतको गोवा भएको एउटा विवादास्पद् कार्यक्रममा सहभागी भएर छिमेकी राष्ट्रसंगको सम्बन्धमा नकारात्मक असर पारेको ।
१९.नेपालको इतिहासमा नै लोक हसाउने गरी प्रधानमन्त्रीका हैसियतमा ६४ जनाको मन्त्रिमण्डलको कीर्तिमानी कायम गरेर इतिहासमा नाम लेखाएको ।
