काठमाडौं, २७ चैत
तीन दिने राजकीय भारत भ्रमणमा रहेका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भारतले नेपालमा गरेको विकास निर्माणका कार्यप्रति असन्तुष्टी जनाएका छन् । दुवै देशका प्रधानमन्त्रीबीच भएको भेटवार्तामा ओलीले नेपालीले भारतका कारण भोग्दै आएका ज्यादतीका विषयमा पनि कुरा उठाएका थिए । साथै ओलीले भारतले नेपालको विकासमा पुर्याएका अवरोधका बारेमा कुरा उठाएका थिए ।
प्रधानमन्त्री ओलीले मोदीलाई पटक–पटक सानासाना कुराले विश्वासको वातावरण बिगारेको भन्दै अब विश्वासको आधार बनाउँ भनेका छन् । ओलीले नेपालको जुट र अदूवा निकासीमा भारतको अवरोधदेखि डुबानसम्मका समस्यामा भारतको कर्मचारीतन्त्रले आफ्नो प्रतिबद्धता पूरा नगरेको भन्दै प्रधानमन्त्री तहमै असन्तुष्टि जनाए ।
‘भारतसँगको नेपालको ब्यापार घाटा ‘अलार्मिङ प्वाइन्ट’ मा पुगिसक्यो । यसमा अब पनि हामी गम्भिर भएनौं भने नेपालले त धान्न सक्दैन । यस्तो विषयमा भारतले विश्वासको आधार बनाउनुपर्ने हो । हामी तपाईहरुको व्यापारिक प्रतिस्पर्धी होइनौं । त्यसैले ब्यापार घाटा कम गर्ने सन्दर्भमा भारत लचिलो भइदिनुपर्यो । उदाहरणका लागि जुटकै कुरा गरौं । ‘
मोदीले ,पनि भनिहाले, ‘यो कुराले म सिरियस भएँ’ भन्दै तत्कालै वाणिज्य सचिवस्तरीय बैठक राखेर काम गरिहालौं भनेका छन् । विश्वासको आधार कमजोर भएको भन्दै ओलीले मोदीलाई यसरी सम्झाए, ‘एकीकृत महाकाली सन्धी भएको २० वर्ष पुगिसक्यो । त्यो सन्धी गर्दा भारतले टनकपुर लिंकरोड बनाउने प्रतिबद्धता जनाएको थियो । जम्मा डेढ किलोमिटर सडक २० वर्षसम्म नबनाउँदा बाहिर कस्तो सन्देश जान्छ ? हामीले विश्वासको आधार कसरी बनाउने ? भारतले प्रतिदिन २६ किलोमिटर नयाँ सडक बनाइरहेको भन्ने मैले सुनेको छु । तर डेढ किलोमिटर सडक बनाउने प्रतिबद्धता अहिलेसम्म पूरा नहुनु लाजमर्दो भयो । यस्ता साना साना कुरा हुन्, जसले आपसी विश्वासको आधार तय गर्छन् ।’
मोदीले जवाप फर्काए, ‘म योसुनेर अचम्मित भएको छु । तत्कालै उत्तराखण्ड सरकारलाई भन्छु । टनकपुरलाई नेपालसँग जोड्ने डेढ किलोमिटर लिंक रोड बनाउन तत्कालै अघि बढ्छ ।’
ओलीलाई अझै चित्त नब’झेको क’रा रहेछ डुबान । उनले ग’नासो पोखे, ‘प्रत्येक वर्ष डुबानबाट नेपालतर्फ गरीवहरुको उठिबास भएको छ । सानो झुप्रो र केही खेतबाट जीवन धानिरहेका हाम्रा जनता नदीको बहाव थुनिदा उठिबास भएका छन् । यसअघिका भ्रमणमा हाम्रै तहमा कुरा भएर संयुक्त रुपमा भ्रमण गर्ने र नदीको बहाव नरोकिने उपाय खोज्ने सम्झौता भएको हो । तर, अहिलेसम्म केही प्रगति भएन । यसपटक वर्षा लाग्नुअघि नै यो समास्या समाधान गरौं । जवाफमा मोदीले भने, ‘यो कुरा यसअघि पनि भएको हो, के कारणले भएन । अब संयुक्त मेकानिजम बनाएर गरौं ।’
ओलीले विश्वासको आधार कमजोर भएको सन्दर्भमा पुलिस एकेडेमीको कुरा पनि उठाएका छन् । भारतले बनाउने भनेको पुलिस एकेडेमी नबनेकोमा उनले यतिमात्र भने, ‘कुरा पुलिस एकेडेमीको होइन, विश्वासको हो । समयलाई पनि सम्बन्धको बाधक बन्न दिनु हुँदैन । सानासाना कुरा पनि पूरा नहुँदा विश्वासको वातावरण बन्दैन ।’
मोदी र गृहमन्त्री राजनाथ सिंह दुवैले नेपालको चासो यसपटक विश्वासको आधार बनाउने र त्यो नबनी नयाँ सम्झौता थपेर पेन्डिङको चाङ लगाउनेतर्फ नदेखेपछि मोदीले आफ्ना मेकानिजमहरुलाई यी सबै विषयमा तत्काल परिचालन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।
संयुक्त पत्रकार सम्मेलनमा मोदीले सबका साथ, सबका विकास भन्ने आफ्नो मन्त्र र सम्बृद्ध नेपाली सुखी नेपाल भन्ने ओलीको मन्त्र अब एक अर्काका परिपूरक हुने घोषणा गरेका छन् । सहभागीहरुका अनुसार उनले प्रधानमन्त्रीस्तरीय संयुक्त बैठकमा भनेका छन्, ‘ओलीजीको सम्बृद्धि र विकासको बोल्ड भिजनबाट म प्रभावित भएँ । अब नयाँ ढंगबाट सहकार्य गरौं । कमिमजोरी र ढिलासुस्ती हटाउँदै अघि बढ्न म तयार छु ।’
