२५ भदौ २०७६, काठमाडौं

पशुपति क्षेत्र विकास कोष र पशुपति क्षेत्रका बासिन्दाबीचको असहमतिले दुई शताब्दी पुरानो शाक्यहरुले नाच्ने महादेव–पार्वती नाच विगत केही वर्षदेखि रोकिएको छ । स्थानीयवासीले कोषसँग मागेजति बजेट नपाएपछि नाचै रोकिने अवस्था बनेको हो ।

चारुमती विहार गुठीका सदस्य एवं कोषका पूर्वसदस्य सचिव परमानन्द शाक्यले तीन महिनादेखि नाचका लागि नर्तक र वाद्यवादकका निम्ति बजेट छुट्याउन कोषलाई पत्र पठाए पनि पर्याप्त रकम नआएको गुनासो गरे । ’गुठीले कोषसँग ५ लाख रुपैयाँ माग गरेको थियो,’ उनले भने,’थोरै बजेटले नाचका लागि आवश्यक जनशक्ति जुटाउन सकिन्न ।’

उक्त नाच औपचारिक रूपमा इन्द्रजात्राको दिन सुरु हुने हो । जयबागेश्वरीस्थित पशुपति अमालकोट कचरी (कार्यालय) ले परम्पराअनुसार भेडाको बलि दिई नाथेश्वर पूजापश्चात चारुमती विहारका गुठियारहरूलाई प्रसाद र टीका दिने चलन छ । तर दुई संस्थाबीच बजेटमा कुरा नमिल्दा नाच शुरु भएन ।

चार दिनसम्म चल्ने नाच बेलुकीपख पशुपति क्षेत्रका विभिन्न चोकहरूमा देखाउने चलन रहेको छ । जयबागेश्वरी मन्दिरस्थित नासल चोकबाट सुरु भई पशुपति बासुकी पट्ट चोक, पशुपति मन्दिर प्रांगण, भुवनेश्वरी मन्दिर प्रांगण, पशुपति अमालकोट कचरी चोक, जयबागेश्वरी मन्दिर प्रांगणमा नचाई वैद्य चोकमा पुगी सम्पन्न हुनुपर्ने हो । दोस्रो दिन पशुपति मन्दिरका मुख्य चार पुजारीको निवासको प्रांगण, राम मन्दिर, गोरखनाथ, गुह्येश्वरी र जयबागेश्वरी, नवाली टोल र अन्त्यमा पुनः चोकमा पुग्ने परम्परा छ । तेस्रो दिन चावहिल बहाल र चावहिलस्थित गणेश मन्दिर प्रांगणमा नाच देखाइन्छ । नाचमा पञ्चे, धा, खि, नायखी, पश्चिमा बाजाहरू बजाइन्छ ।

पशुपति अमालकोट कचरी (कार्यालय) का द्वारे (मुख्य व्यक्ति) पूर्ण डंगोलले कोषले ऐतिहासिक नाच लोप हुन नदिन केही कदम चाल्नुपर्ने बताए । नाच रोकिए पनि सम्बन्धित निकाय पशुपती क्षेत्र बिकास कोषलाई मतलब छैन । यसले सम्बन्धित निकायका व्यक्तिलाई केही भएमा मन्दिर जिम्मेवारी हुने छैन–उनले भने ।

२०५७ सम्म पशुपति क्षेत्रअन्तर्गत सञ्चालन हुने सम्पूर्ण जात्रापर्वका लागि आवश्यक खर्च अमालकोट कचरीले बेहोदै आएको थियो । २०५८ देखि कचरी, पशुपति भण्डार तहबिल र जयबागेश्वरी भण्डार तीनै कार्यालय कोषले स्वामित्व लिएदेखि जात्रापर्व सञ्चालनमा समस्या हुँदै आएको स्थानीय बताउँछन् । उनीहरू भन्छन्,’नाचका लागि ४ जना नर्तक बालक, १०/१२ जना वाद्यवादक र ५/६ जना गीत गाउने आवश्यक पर्छ ।’

यो पनि पढ्नुहोस् :